Tevkifatlı Fatura Nedir ?
Tevkifatlı fatura nedir, çeşitleri nelerdir, kimler tevkifat yapmalı ve nasıl hesaplanır gibi tevkifat hakkında detaylı bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.
Tevkifatlı faturaya geçmeden önce, “tevkifat” kelimesinin ne anlama geldiğini açıklayalım. Tevkifat, para üzerinde yapılan kesintiler anlamına gelmektedir. Vergi kapsamında uygulanan tevkifat ise, kesinti yapmanın yanı sıra aynı zamanda bölüşme anlamına da gelmektedir.
Vergi açısından tevkifat incelendiğinde, iki çeşit tevkifatın olduğunu görebiliriz. Bunlardan birincisi KDV tevkifatı, ikincisi ise gelir vergisi tevkifatıdır. Devlet tarafından alınan Katma Değer Vergisi olan KDV, hem alıcı hem de satıcıdan alınır. Her iki taraftan da alınan vergiler, bu sistemin çok daha adaletli ve sistematik bir şekilde ilerlemesini sağlar. Tevkifatlı faturaların da, ön muhasebe kayıtlarında yer alması gerekir.
Tevkifat Çeşitleri Nelerdir?
Yukarıda da bahsedildiği gibi iki çeşit tevkifat vardır. Bunlar;
KDV Tevkifatı: Kanun tarafından belirlenen mal ve hizmet bedellerine uygulanacak olan KDV miktarının, alıcıdan hepsinin ya da önceden belirlenen oran kadar kesilmesidir. Yapılan kesinti; satıcıya değil, vergi sorumlusu sıfatı ile vergi dairesine ödenir.
Gelir Vergisi Tevkifatı: Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan ve belirtilen gelir çeşitleri üzerinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranda kesintiler uygulanır. Bu kesintiye, gelir vergisi tevkifatı adı verilir.
Kimler Tevkifat Yapmalıdır?
Tevkifatlı fatura ile normal faturalar (toptan satış, perakende, irsaliye gibi.) neredeyse birebir aynıdır. Tek fark, faturada belirtilen tevkifat miktarı hem alıcı hem de satıcı arasında eşit olarak pay edilir. Herhangi bir ürün ya da hizmet bedeline tevkifat uygulanabilmesi için, sözü geçen ürün ve hizmetin kanun tarafından uygunluğunun belirtilmiş olması gerekir. Aksi takdirde her ürün ve hizmet üzerine tevkifat uygulanmamaktadır.
- Tevkifat uygulanmasına izin verilen hizmetleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Mühendislik/ Mimarlık Hizmetleri
- Bahçe Bakım, Çevre ve Temizlik Hizmetleri
- Yapı/Bakım/Onarım Hizmetleri
- Özel Güvenlik Hizmetleri
- Yemek Servis Hizmetleri
- Danışmanlık Hizmetleri
- Yapı Denetim Hizmetleri
Tevkifat uygulanacak olan hizmetlerin yanı sıra, bu işlemi uygulayacak kişiler/firmalar/birimler de Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiştir. Tevkifat uygulayabilenler ise şu şekildedir;
- Döner sermayeye sahip kurumlar
- Genel bütçeye dâhil belediyeler, il özel idareler, köy ve köylerde meydana gelen birlikler
- Bankalar
- Kamu kurumu olarak nitelendirilen meslek kuruluşları ve kamu iktisadi teşebbüsler
- Borsalar
- Hisse miktarının yarısından daha fazlasının, yukarıda geçen kuruluşlara ait olan firmalar
- Kanunlar doğrultusunda kurulan ya da tüzel kişiliğe sahip olan emekli ve yardım sandıkları
Tevkifat Hesabı Nasıl Yapılır?
Tevkifatın ne işe yaradığını öğrendikten sonra, kişiler tarafından tevkifat hesabı nasıl yapılır? sorusu da sıklıkla yöneltilir.
Standart KDV hesaplama formülüne göre;
Mal ve Hizmet Bedeli X [1+ (KDV Oranı / 100)] olarak hesaplanır.
Tevkifatlı KDV hesaplama formülü ise;
Mal ve Hizmet Bedeli X (KDV Oranı/100) olacak şekilde hesaplanmalıdır. Örnek üzerinden anlatacak olursak;
300 TL değerinde bir ürün sattığınızı ve satış faturanızda %18 oranında KDV uygulandığınız farz edelim. Satış faturanıza standart KDV formülü uygulandığında KDV ile birlikte genel tutar,
Mal ve Hizmet Bedeli(300) X [1+ (KDV Oranı (18) / 100)] = 354 TL olacak şekilde hesaplanır. Burada hesaplanan 354-300 = 54 TL, satıcı olarak ödenmesi gereken KDV tutarıdır.
Aynı satış faturanızda, 5/10 tevkifat oranının olması durumunda yine aynı oranda KDV ile birlitke tevkifatlı KDV hesaplama formülü uygulandığında ise,
Mal ve Hizmet Bedeli(300) X (KDV Oranı (18)/100) = 54 TL elde edilir ve bu tutar ödenmesi gereken toplam KDV miktarıdır.
Fakat tevkifatlı oranın 5/10 olması durumunda, (KDV Oranı) X (Tevkifat Oranı) formülü ile 54 X (5/10) = 27 TL olacak şekilde tevkifat hesaplanır.
NOT: Tevkifat, sadece KDV oranına uygulanır.
Bu durumda, 54 TL olan KDV miktarının yarısının sizin yarısının ise alıcı tarafından vergi dairesine ödenmesi gerektiğini belirtir. Bu doğrultuda satış faturasının toplam miktarı 354 TL’den 327 TL’ye düşer.
Her fatura türünde olduğu gibi, tevkifatlı faturada da hata yapılmamasına özen gösterilmelidir. Günümüzde çok sayıda işletme, faturalarda oluşabilecek hataları minimum seviyeye düşürebilmek amacı ile birbirinden farklı ön muhasebe programları arasından kendisine en uygun olanı tercih etmektedir. Böylelikle hızlı ve bir o kadar da doğru bir şekilde fatura oluşturulabilmektedir.
Örnekte sözü geçen tevkifat oranları, 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ içerisinde belirtilmiştir. Bu kapsamda birtakım tevkifat oranları şu şekildedir;
- Yapım işleri ve bu işler ile birlikte yerine getirilen Mühendislik/ Mimarlık ve Etüt/ Proje hizmetlerine 2/10 oranında,
- Danışmanlık, Etüt, Plan/ Proje ve bu gibi denetim hizmetlerine 9/10 oranında,
- Makine, Teçhizat ve bu gibi demirbaşlara uygulanan bakım, onarım ve tadilat hizmetlerinde 5/10 oranında,
- Yemek, Organizasyon ve Servis hizmetlerinde 5/10 oranında ve
- İş Gücü Temin hizmetlerine de 9/10 oranında tevkifat oranı uygulanır.
Tevkifatlı fatura hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak isterseniz Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
